Als ‘iets’ er niet is, hoe kun je het dan ‘in de doofpot’ (ver)stoppen?
Ik hoop met heel mijn hart, dat ik het mis heb…
Op 26 september 2022 publiceerde Trouw een interview met ex-Trouw journalist Vincent Dekker, waarin werd gesteld dat er beslist een doofpotaffaire was met betrekking tot de vliegramp in de Bijlmermeer. Overtuigende bewijzen en onderbouwingen leverden Trouw noch Dekker, net zoals in de 30 jaren daarvoor, niet aan. Ook werden beschuldigingen opnieuw geuit dat de Rijksluchtvaartdienst destijds ‘de zaak belazerd’ had. Opnieuw geen bewijzen of enige serieuze onderbouwingen en geen verwijzing naar het rapport van de parlementaire enquêtecommissie uit 1999. De grammofoonplaat met beschuldigingen uit de jaren 1992 tot 1998 werd opnieuw afgedraaid.
Het is gebruikelijk in ons democratisch bestel, dat iemand het recht van wederhoor heeft als hij ergens van beschuldigd wordt, maar in dit geval leek dat niet gewenst. De onderzoekscommissie van de Raad voor de Luchtvaart bracht in februari 1994 haar eindrapport uit en werd daarmee ook opgeheven, en kan zich zelf niet meer verdedigen. De enigen die nog wat zouden kunnen zeggen waren het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat of enkele gepensioneerde ambtenaren die destijds aan het onderzoek gewerkt hebben. Het lijkt echter duidelijk dat Dekker en Trouw anno 2022 geen gesprek wensten met de oorspronkelijke bronnen.
Het bijzondere van de aantijging van ex-Trouw journalist Vincent Dekker is, dat hij zelf niet verwacht dat er iets uit de doofpotten kan of zal komen: waarom dan al die moeite? En, wat zou er volgens hem nu eigenlijk in die doofpot moeten zitten?
- een andere route van het vliegtuig? die zijn gelijk aantoont dat er met de route is geknoeid? Dit is mijns inziens onmogelijk. Ik verwijs naar het hoofdstuk omtrent de route: Route | ongevallenonderzoek EL AL 1862. Dekker lijkt zijn persoonlijke interessen na te jagen en zich niet af te vragen of de Bijlmerbewoners dit ook een belangrijk vraagstuk vinden. Is hij op zoek naar een onmogelijke onthulling die alleen hij aan het licht kan brengen?
- een stof uit de ‘geheime’ ladingspapieren waarvan mensen ziek zijn geworden? Ook dit is klinkklare onzin, want de ladingspapieren waren niet geheim en er zijn resultaten van medische onderzoeken van 1992 tot 2009. Ik verwijs naar de hoofdstukken Medisch onderzoek en Vracht-lading: Medisch onderzoek | ongevallenonderzoek EL AL 1862 en Vracht - lading | ongevallenonderzoek EL AL 1862. Ook hier lijkt Dekker niet op zoek naar geruststellende feitelijke informatie, die er wel degelijk is, maar die voor hem eigenlijk oninteressant is. Op zoek naar een andere onthulling?
- documenten van de geheime diensten of misschien wel de Mossad? Ook dit is onzin, want die documenten moeten niet gezocht worden in een ongevallendossier van een ICAO Annex 13 internationaal onderzoek, dat slechts en uitsluitend conform de wet gericht was op het vinden van de oorzaak van de ramp en het doen van aanbevelingen om zo’n ramp te voorkomen. Ik verwijs naar het hoofdstuk onderzoek: Onderzoek | ongevallenonderzoek EL AL 1862.
- informatie over mannen in witte pakken? Ook dit is onzin, want het proces om de oorzaak van de ramp te vinden heeft helemaal niets met de mannen in witte pakken te maken: in het ICAO Annex 13 dossier is hierover niets te vinden. Ik heb zelf overigens witte wegwerp overalls gebruikt wanneer dat nodig was.
- nieuwe informatie over de cockpit voice recorder? Ook dit is zeer onwaarschijnlijk, nagenoeg onmogelijk, omdat de materie volledig in de parlementaire enquête is onderzocht. Moeten er geen andere dossiers geraadpleegd worden, bijvoorbeeld die van Justitie of Binnenlandse Zaken?
De door de media gecreëerde verwarring is in 2022 opnieuw zodanig dat dit de Bijlmerbewoners onzeker maakt. Wat is fictie en wat is werkelijkheid? Wat klopt er van Dekker’s beweringen? Wat moet je dan doen? Want de goede antwoorden zijn niet van Dekker te verwachten, die al 30 jaar ‘boven op de zaak zit’! Dat is internationaal bekend. Men verbaast zich over deze Nederlandse discussies…na 32 jaar.
Wellicht was een gesprekje met de oorspronkelijke bronnen van meer waarde geweest, en die gelegenheid bood ik Vincent Dekker op 5 september 2022 bij de opnamen van de documentaire Rampvlucht. Ik vertelde hem dat ik nog over persoonlijke archieven beschikte, en dat ik een verzoek had gedaan bij het Nationaal Archief om mijn eigen dossiers in te zien. Wat zou er overtuigender kunnen zijn om daar samen naar te kijken en daar samen van gedachten over te wisselen?
Vanuit mijn perspectief bekeken, is er andersoortig onderzoek nodig dan onderzoek naar de route, waanideeën over nooit vermelde of vervoerde stoffen, en nooit bij het onderzoek geïnvolveerde geheime diensten (zie rapport parlementaire enquête). Dat onderzoek zou antwoord moeten geven op de vraag hoe het mogelijk is dat een professioneel onderzoeksjournalist zulke bijzondere conclusies kon trekken en zoveel ongefundeerde beschuldigingen kan uiten, zonder dat hij gecorrigeerd wordt, en dat hij journalistieke principes opzij heeft gezet om het publiek te informeren of zelfs te misleiden met evident twijfelachtige en onwaarachtige informatie? Zijn de feiten en primaire broninformatie dan niet meer heilig? Is er geen kwaliteitsborging en is er geen zelfcorrigerend vermogen in de onderzoeksjournalistiek, en corrigeert men berichtgeving volgens de ethische regels van de journalistiek als dat nodig is? (Of, moeten we Dekker als een activist in plaats van een journalist zien?). Bedenk dat er slachtoffers en nabestaanden zijn die ernstige verwerkingsproblemen kunnen hebben en die zich zorgen maken!
Wat mij betreft is dat een open discussie waard. Ik verwacht echter niet dat de dagbladmedia hier uit zichzelf iets mee gaan doen. De radiostilte is al vele maanden erg groot. Men wacht, zo is mijn ervaring, totdat deze discussie overwaait en er niet meer over geschreven zal worden. Zonder correctie van de gemaakte fouten en voorstellingen. De Bijlmerbewoners blijven wellicht verstoken van verlossende woorden en beschouwingen. En dat is echt heel erg. Ik hoop van harte voor hen, dat ik het mis heb. Het illusoir waarheidseffect zorgt voor blijvende schade: Illusoir waarheidseffect | ongevallenonderzoek EL AL 1862.
Was Rampvlucht (Rampvlucht | ongevallenonderzoek EL AL 1862) een (laakbare?) journalistieke wanprestatie die gecorrigeerd moet worden? Willen we de toekomstige generatie met blijvende schade opzadelen? Of zou een historisch onderzoek nog een evenwichtig perspectief kunnen bieden? Voor een degelijk onderzoek zouden mijn inziens ook de dossiers van de onderzoeksjournalisten zelf ter beschikking van historici gesteld moeten worden.