Na de ramp met El Al vlucht 1862 in de Bijlmermeer op 4 oktober 1992 ontstonden zorgen over de gezondheidseffecten voor bewoners, hulpverleners en anderen die aan giftige stoffen of rampresten waren blootgesteld. Tussen 1992 en 2009 zijn diverse medische onderzoeken uitgevoerd naar mogelijke gevolgen van de ramp. Hieronder volgt een overzicht:

Eerste Inventarisaties (1992–1993)

Direct na de ramp werd door de GGD Amsterdam en het RIVM een eerste inventarisatie gedaan naar acute gezondheidsklachten bij bewoners en hulpverleners. Hierbij werd vooral gekeken naar rookinhalatie, brandwonden en psychische klachten. Er werden geen acute vergiftigingen of directe effecten van gevaarlijke stoffen vastgesteld.

Onderzoek naar Verarmd Uranium (1993–1999)

Naar aanleiding van maatschappelijke onrust over het gebruik van verarmd uranium als balansgewicht in het vliegtuig, zijn er in opdracht van het ministerie van VROM en het RIVM diverse onderzoeken uitgevoerd:

RIVM-rapport (1998): Dit onderzoek concludeerde dat de DU-gewichten hoogstwaarschijnlijk onverbrand waren gebleven, maar zelfs in het onrealistische geval alles verbrand zou zijn dat het gezondheidsrisico verwaarloosbaar was.
Conclusie parlementaire enquête (1999): De commissie stelde vast dat er geen bewijs was voor verhoogde blootstelling aan verarmd uranium of verhoogde gezondheidsrisico’s als gevolg daarvan.

Gezondheidsonderzoek Hulpverleners (1998–2000)

Door aanhoudende klachten onder brandweer- en politiepersoneel werd in 1998 het grootschalige Gezondheidsonderzoek Hulpverleners Bijlmermeer (GOB) uitgevoerd door het AMC, RIVM en GGD Amsterdam. In dit onderzoek werden duizenden hulpverleners medisch en psychologisch onderzocht en vergeleken met controlegroepen.

Resultaten: Er werden geen specifieke ziekten of afwijkingen gevonden die direct in verband konden worden gebracht met blootstelling tijdens de ramp. Wel was er sprake van een verhoogde frequentie van aspecifieke klachten (zoals vermoeidheid en concentratieproblemen), vooral bij hulpverleners die zich zorgen maakten over hun gezondheid.

Gezondheidsonderzoek Bewoners (1999–2002)

Het Gezondheidsonderzoek Bewoners Bijlmermeer (GOBB) werd gestart in 1999, uitgevoerd door AMC, GGD Amsterdam en RIVM. Hierbij werden duizenden bewoners uit de getroffen flats en omgeving onderzocht.

Resultaten: Er werd geen verhoogde incidentie van kanker, chronische ziekten of andere specifieke aandoeningen gevonden die aan de ramp konden worden toegeschreven. Wel werden psychische klachten, zoals angst en stress, vaker gemeld.

Evaluatie en Vervolgonderzoeken (2003–2009)

Naar aanleiding van de uitkomsten van eerdere studies en blijvende zorgen werden aanvullende analyses en evaluaties uitgevoerd:

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM): Voerde in 2007 een evaluatie uit van de langetermijneffecten, waarbij opnieuw geen aanwijzingen werden gevonden voor verhoogde gezondheidsrisico’s door blootstelling aan chemische of radioactieve stoffen uit het vliegtuig.
Gezondheidsraad (2009): Concludeerde dat de medische onderzoeken zorgvuldig waren uitgevoerd en dat er geen bewijs was voor een verhoogd risico op ziekten als gevolg van de ramp.

Samenvatting en Conclusies

Geen direct aantoonbare gezondheidsschade door chemische of radioactieve stoffen uit het vliegtuig.
Wel verhoogde psychische klachten en aspecifieke gezondheidsklachten, vooral bij mensen die zich zorgen maakten over hun gezondheid.
Geen verhoogde incidentie van kanker of andere ernstige ziekten aangetoond in de onderzochte groepen.
Belang van goede communicatie en nazorg werd onderstreept, omdat onrust en onzekerheid een grote rol speelden in de ervaren klachten.

De medische onderzoeken naar de Bijlmerramp zijn internationaal als grondig en onafhankelijk beoordeeld. De maatschappelijke onrust bleek vooral voort te komen uit gebrekkige communicatie en onzekerheid, niet uit aantoonbare medische effecten van de ramp zelf.

Onderstaand een overzicht van alle medische onderzoeken rond de vliegramp Bijlmermeer. Uiteindelijk leiden ze allemaal tot dezelfde conclusie.